رنج نامه پیایل امروز

ورستین ورستین نِهنگای ظهره

پیاتون اویده غذاها نَپهده

ورستین ورستین که ظرفا نش‍ُشته

برنج ها سرگاز همه سون گِلشته

ورستین ورستین عروسا مَکارو

به کار تنبلین وبه هونه خَوالو

ز شوم تا دمِ ظهر همیشه اِخوسین

دوسه تا پتو هم سرِ ری اِوَنین

ورستین ورستین عروسا خوالو

که صدتا چینونتون فدای یه دالو

نه تَمدار ادونین نه هم نون اپَزین

بغیرا زِ اُملت دیه چه بلدین

اِمالین کرم پودر وسرخاب وماتیک

همیشه مریض حال همه استخون پیک

کجه ره پریجون کجه رهده گلجون

به تیر و به توسی اپودن یه کُه نون

......... 

سراینده : عبدالرضا رضایی میرقاید

کلور

مونه جور یه کلور سوکی

غم دل مثل یه بادی ابره

هو افهمه که چه دارم اکشم

که دلس جور دلم دربدره

به خیالت که ولاتم کوینه

سر تش یا سر او یا سر برد

منه دنیا که چینو پهن وگپه

کی به فکر مونه یه کلور زرد

دلم ای خواست که یه روز طالع مو

مونه ری بلگ گلی جا بنه هه

یا بدیسنی یه دمونی دلمه

به سر نیم دری منزل تو

تا میر جون بگرهدم همو سو

که به نوفتم برسی بو دل تو

********  هرمز علی پور*******

* کلور= باقیمانده علوفه دروشده در کشتزارها

بهیگ

ِورستین  ورستین اِوردِن بهیگه  

به سرچادر اسپید و افتو به تیگه  

ددوم  دُر گله  جمع بکن دورچاله

بکُش پیش پاس گوو تو نرمیش کاله

ز آستاره ها گل بریزین به شونس

بدین مه  و افتونه  سی  ری گشونس

ددوم  رو بکُن چالنه پر  ز اَنگشت

بریزین به چاله  مِل گرگ و دینشت

ورستین اوردن بهیگه سواره

ز آستاره  میل پا ودستینه داره

سی نُفتس یه خالک ز افتو بیارین

سی گوشواره هاس مه  ن ِ از رُ  درارین

نها  تش  به کوه  برچ برچ جهازس

بدین هرچه خواستن ولله ایبرازنس

جهاز برین وبچینین سر چُل

بخونین دوالالی و هی گل هی گل

بگین میشکال بکش ساز وکرنا
جقلیل سی بازی وریستانه واپا

بزن ترک بازی وچوپی وسرناز
وری میشکال دیه حف بکن  منه ساز

بوازین وتوشمال برین وانیاسون
برین خرسکان ونین زیر پاسون

بهیگ برین در بدین دور تش گر((gor
بریزین منه تش زاج اسپید وکندور

دواره بگوین رخت نو نه بور کن
وری زیتری گو دیه مال خور کن

بزن میشکال تا که مردم جم آبون
به اردو بگین گوش شیطون کر کن

بوازین سه پا وبگردین به چوپی
دهل کو بکو چو به سر ناز وترکی

بگین ای گل ای گل سی بخت سفیدس
بریزین نمک خار چشم حسیدس

== مسعود بختیاری ==

شلیل

شلیل ازدسته نغمه های سوزناکی است که تالمات روحی ناشی ازفقدان عزیزان ویا نامرادی ها رابیان می کنددرخصوص شلیل نقل قول های متفاوتی می شودگرچه این واژه به معنی بالابلندتعبیرمی شودامادرواقع استعاره ای است برای معشوق ونمادزیبایی هاودوست داشتن هامحسوب می شود.اما درحقیقت آنچه دروحله اول درذهن تداعی می شودنغمه های سوزناک وعاشقانه ای است که ازآلام ودلتنگی های فردبوده و تحت این واژه وجوددارد.کلام وریتم این دسته سرودها دارای آهنگ های گوناگون بالهجه های متفاوت است که متناسب باهرگویش ومنطقه ای می باشد

تو به دیر و مو به دیر کوه وسطه میونه

                           مر خدا طاقت بده دل هر دومونه

تو زه کوه بیو بلم و مو ز برافتو

                          هردومون سوده دلیم سیربخریم آو

کاشکی که مو بیدمی مرغ منه حوشت

                         ورچیدم دون برنج  زیر نال کوشت

کاشکی موکوگی بیدم تو چی چشمه سارون

                           کاشکی که توگلی بیدی مو  آور بهارون

شو دراز و مه بلند دلم نیگره جا

                           هرکه منجامون  نشست دلس چی دلم با

چه به ای دلم کنم چندی دردمنده

                           چی کنار دم ره پرکدس نمنده        

گرامیداشت طلایه دارشعربختیاری

افسرئی فخر بسه سی تو که بعد از مرگت

اسم لُر تا به ابد زنده ز اشعار تونه

با خیال تو چه سازم که به مو جنگ اکنه            هی فشارم اده و هی دلمه تنگ اکنه

ئی قدر اشک بریزم که دلت نرم آبو                تا بفهمی که اوُهم رخنه منه سنگ اکنه

دل چی آینه خمه دادُ مت اما بت اگم              بـیـوفائی فقط ئی آیـنـنـه زنگ اکنه   

چکنم نهله دلم او تو دیه دیر آبوم                     عزممه سست اکنه، پای منه لنگ اکنه  

بنیر چند یو خین کرده منه قلب مو که                 چکهً خین دلم پاک جوممه رنگ اکنه  

سر عشقه که به مو حرف نزیده یارم                  مو افهمم که دلس هی دلمه بنگ اکنه

افسر از  وضع  خوس  و  خلق  خدا  دلتنگه            که چینو باخوس وبابخت خودس جنگ اکنه

                                           ***داراب افسربختیاری ***

دوندال

دوندال یکی ازاشکال سوگ سروده هایااصطلاحاگاگریوه می باشدکه درآن خواننده نه باصدایی رسابلکه به آرامی وبرای دل خودسروده های غمگین راسرمی دهدتاشایدبدینگونه بابیان احساس وزمزمه حزن انگیز سروده ها غم هاوآلام درونی خودراسبک کندمعمولادوندال پیش درآمدگاگریوه است که درمجالس عزا و یا محافل عاطفی برای شروع سوگ سروده یاگاگریوه خوانی خوانده می شودوآرام آرام باسر دادن آن نغمه های غم آغازمی شود

دل پردرد وغمم دوندال  نید به  کارس
   ار  نبو دوندال  نیریسه  غوارس

مرام ایل ما

=== مرام ایل  ما =======
دختری زٍ ایل عشق ، دخترعشیره ام                   عاشق کلوچه وبوی نان فطیره ام

آشناوایلیاتیم ،بختیاریم                                       ازسکون هرچه دل عاشقان فراریم

اسب خوب وبرنویی ،گنج مردایل ماست         دی بلال ودی بلال شعربی بدیل ماست

دل بهانه گیرشد،بازهم هوای کوچ                   ازگدارسینه ام می رسدصدای کوچ

تنگ می شوددلم توی قیل وقال شهر         تشنه ام ،کجاست آب ؟آب چشمه ای زلال

نیست توی سفره ام کاسه های اشکنه           توی ظلمتی غریب،کو؟کجاست روزنه؟

پر زٍ عطرپونه اید،مردمان خوب ایل             می دهدصدایتان بوی دلکش ((چویل))

کوچ می کنیدومن مانده درسکون عشق           دورازشمادلم رفته تاجنون عشق

درسیاه چادرید ، من غریبه توی شهر             زندگی بکام من گشته تلخ و مثل زهر

شهریم ولی ،ازتبارسبزسادگی                       روستادلم ،مظهری ز روگشادگی

کی خبرزفتنه هااززمانه داشتیم                      فکرمان به مزرعه یاکه آنچه داشتیم

ساعتی نداشتیم جزصدای یک خروس          آه ،چهره هایمان می شودعجب عبوس

خنده می کندوای !مردمان شهرما                   تاکه مردایل مامی رودزکوچه ها

ناسلامتی !من ازایل بختیاریم                       پس چرافراری ازایل دل بهاریم ؟

فخرمن اصالتم ،فخرمن نجابتم                     خالی ازریاورنگ ،چشمه ای صداقتم

درمرام ایل ما،مردیعنی یک سوار          زن صفای مطلق است،مردغیرت است وکار
                           شعرازفریده چراغی ((ممیرا))

ابیات بختیاری

یکی ازشادترین ابیاتی که بختیاری هادرمراسم عروسی ازآن استفاده می کنندورواج داردبیت های (( دوالالی ))است که زنان ودختران بصورت دسته جمعی همراه باسازودهل توشمال می خوانندوشادی می کننددوالالی راوابستگان واقوام دامادمی خوانندودراین آوازهامعمولامخاطب دامادمی باشد.شایدبااین ابیات می خواهنداحترام وتوجه به دامادومردخانواده رایادآورشده وشان اورادرنزدوابستگان عروس بالاببرند.درکناردوالالی برای عروس نیز (( آهای گل ))خوانده می شود.علاوه براین درمجالس ومراسم شادی مانندعروسی ویاختنه سوران بیت های ((شیرین شیرین ))ویا((المان المان ))هم کاربردداردضمن اینکه گوگریوه ها  لالایی ها   دی بلال مستم مستم   کوهویر  واویلا  برزیگری و...هریک بنوعی بیانگرجنبه های دیگری اززندگی بختیاری ومالامال ازشرح دوری ها غم ها شادی هاومشکلات زمانه است وبیانگرتلفیق پاک شعروموسیقی بازندگی وارزشهای قومی وفرهنگی آنهاست وهربیت آنها مالامال ازمضامین ومحتوای غنی فرهنگی می باشدبختیاری هادرقالب ابیات خودباطبیعت صحبت می کنند. شادی می کنند. عزاداری می کنندکارمی کنندکوچ می کنندودرهمه جاوهمه حال صادقانه وبدون آلایش احساس خودابیان می کنند

ای کُنارا وبلیطا

مو رگ وریشه نه خم

به منه هاک ولاتا

         مو زچ تیشه نه خم

آرمون مو یونه

وا که بگم  سیت چه اخُم

سایه برد گپ سرمچد  و  چاربیشه نه خم

تا ایاهه  به خیالم

سرکیچه  دم  حوش

چایی خردن
              به  منه  درف  هزارپیشنهِ خم 

=====شعرازمریدمیرقاید=====